- Scríofa ag Dónal
- Catagóir: English
- Amais: 711
Bíonn sé deacair uaireanta do chuid Gaeilge a úsáid ar bhonn laethúil mar gheall go bhfuil Béarla le feiceáil thart timpeall ort; sna siopaí, ar na sráideanna, sna meáin fiú.
Seo daoibh, áfach, roinnt bealaí le stádas na teanga a threisiú sa tsochaí. Lean na céimeanna simplí seo chun do chuid a dhéanamh ar son na Gaeilge.
Bíonn lucht cáinte na nGael i gcónaí ag iarraidh cur ina luí nach mbíonn éileamh ar na seirbhísí a chuirtear ar fáil as Gaeilge. Breis ‘s bliain ó shin d'fhógair údarás Bhanc na hÉireann go gcuirfear deireadh leis an rogha Gaeilge ar a gcuid UMB cuir i gcás.
Ar mhaithe le dul i gcoinne an luchta dhiúltaigh seo, bí cinnte go roghnaíonn tú An Ghaeilge mar do theanga úsáideora ar UMB Bhanc na hÉireann timpeall na tíre más ann don rogha, tá sé fós ar fáil in áiteanna! Is ionann an cás do shuíomhanna gréasáin, meaisíní ticéid agus eile. Más Gael thú, déan cinnte go mbaineann tú úsáid as an rogha Ghaeilge a thugtar duit.
Mar gheall ar stádas na Gaeilge sa tsochaí faoi láthair tá gá le seasamh ar son na gceart teanga atá i dteideal againn. Cuireadh An Coimisinéir Teanga ar bun sa bhliain 2003 chun foras a chur ar fáil do mhuintir na hÉireann, foras a bhféadfaí dul i dteagmháil leis má fheictear sárú ar na cearta teanga atá againn.
Caithfidh suíomhanna gréasáin (má tá polasaí teanga ag an eagraíocht), foirmeacha stáit, comharthaí bóthair agus roinnt rudaí eile a bhfuil cosaint dhlíthúil acu a bheith curtha ar fáil go dátheangach. Tá níos mó eolais faoi do chearta anseo nó is féidir gearán a dhéanamh leis an gCoimisinéir Teanga anseo.
Bíonn na daoine éadóchasacha sin ag rá nach mbíonn an Ghaeilge le cloisteáil nó nach mbíonn sí le feiscint timpeall na tíre. Is comhartha aitheantais é an fáinne a chuireann in iúl go bhfuil Gaeilge ag an té atá á chaitheamh. Más duine le Gaeilge thú, molann muid daoibh an fáinne a chaitheamh go bródúil le taispeáint don saol mór go bhfuil líofacht agat i dteanga dhúchais na tíre seo.
Cuirfear an duine éadóchasach sin ag machnamh agus spreagfaidh sé an duine eile sin le Gaeilge chun gnímh b’fhéidir. Dar le taighde úr atá déanta ag Conradh na Gaeilge ar an bhfáinne léirítear go n-aithníonn breis agus leath na ndaoine ó dheas agus ceathrú na ndaoine ó thuaidh gur siombail é An Fáinne a léiríonn líofacht sa Ghaeilge. Caith súil ar an taighde sin anseo, nó ceannaigh an fáinne anseo.
Clositear go minic i saol na Gaeilge an choincheap sin maidir le normalú a dhéanamh ar úsáid na teanga. Is féidir leatsa na mionchéimeanna sin a thógáil le cur leis an normalú sin agus tá cúpla bealach lena leithéid a chur i ngníomh. Abair ‘Go raibh maith agat’ leis an tiománaí bus, tabhair ‘Slán’ don chara sin ar bhuail tú léi don lón, nó ‘Le do thoil’ a úsáid in ionad ‘please’ ag an gcuntar deilí.
Déanann na mionphíosaí seo an-difir go deo do stádas na teanga. Más maith linn an Ghaeilge i chur ar ais i measc an phobail mar theanga labhartha, cinnte go ndéanfaidh na habairtí simplí seo an teanga a normalú arís.
Má bhíonn tú ag obair i suíomh oibre ina bhfuil an Béarla ina phríomhtheanga cumarsáide tuigeann muid go mbeadh sé deacair Gaeilge a labhairt. Ach é sin ráite tá bealaí ann gur féidir í a spreagadh i measc na gcomhghleacaithe atá agat. Cuir in iúl dóibh go bhfuil líofacht agat sa Ghaeilge, agus déan iarracht í a labhairt le héinne eile san oifig a bhfuil cúpla focal aige nó aici.
D’fhéadfá fiú maidineacha caife nó grúpa Gaeilge a thosú san obair le níos mó deiseanna a chur ar fáil do dhaoine atá ag iarraidh a gcuid Gaeilge a úsáid. Beidh tú i do dhea-eiseamláir do dhaoine nach bhfuil líofacht acu agus i do lárphointe foghlamtha dóibh siúd a bhfuil dúil acu an Ghaeilge a fhoghlaim.
- Scríofa ag Dónal
- Catagóir: English
- Amais: 781
Is é an t-am sin den bhliain arís a chairde, tá Gaeilge24 linn! An dóigh leat gur féidir leat an dúshlán a shárú agus Gaeilge a labhairt ar feadh 24 uair a'chloig?
Céard é Gaeilge24 go díreach? Caith súil ar an bhfíseán thíos le feiceáil céard atá i gceist.
Seo daoibh roinnt leideanna le sult a bhaint as an lá agus an dúshlán a éascú do na daltaí.
Beidh sruthú beo ón imeacht mór do dhaoine óga Zeminar ar leathanach Gaeilge24 ag 12:50 inniu. Is é teideal an imeachta ná ‘GAA & An Ghaeilge - Ár Spórt, Ár dTeanga.’
Beidh Ciarán Killkenny, peileadóir Bhaile Átha Claith, Máire Treasa Ní Cheallaigh, tráchtaire spóirt agus Declan Hannon, Iománaí le Luimneach ar an bpainéal. Smaoineadh iontach a bheadh ann é a thaispeáint sa rang - beidh spéis ag na páistí ann cinnte! Coinnigh súil ar leathanach Facebook Gaeilge24 anseo leis an sruthú a fheiceáil.
Tá comórtas mar chuid de Bhliain na Gaeilge don ‘Fhocal is Fearr Liom’. Tá dearbhán €100 One4All le buachan ag duine amháin gach mí. Is féidir cur isteach air anseo.
Agus Gaeilge24 faoi lánseoil, smaoineadh iontach a bheadh ann rang ealaíne a reáchtáil ina roghnaíonn na daltaí an focal is fearr leo agus déanann siad dearadh ar an bhfocal úd. Fanfaidh an píosa ealaíne seo leis na páistí amach anseo agus iad ag smaoineadh siar ar an lá iontach a bhí acu le Gaeilge24 in 2018.
Is gníomhaíocht an-spraíúil í tóraíocht taisce. D'fhéadfá comórtas a reáchtáil i measc na ndaltaí scoile ar fad nó díreach do rang féin.
D'fhéadfá úsáid a bhaint as dúcheisteanna trí mheán an Gaeilge, seanfhocail nó scéalta as Gaeilge leis na dúshláin a chur le chéile do na daltaí. Is féidir na daltaí a chur ag obair i ngrúpaí leis an tóraíocht taisce a bhaint amach. Is bealach iontach idirghníomhach spórtúil é seo leis an dúshlán a éascú.
Deirtear gur slí maith í teanga a fhoghlaim trí idirghníomhaíocht. Le rang corpoideachais, d'fhéadfá spórt ar bith a dhéanamh trí mhean na Gaeilge. Eagraigh cluiche peile agus tabhair an stór focal cuí do na daltaí, nó d’fhéadfaí an téamh suas a dhéanamh trí mheán na Gaeilge agus stór focal de na matáin ar fad a chur le chéile.
D’fhéadfá céilí a reáchtáil don rang corpoideachais nó d’fhéadfadh an scoil ar fad páirt a ghlacadh i gCéilí ollmhór ag am lóin nó tráthnóna.
Is minic go gcuireann beagáinín iomaíochta spreagadh ar dhaltaí scoile na linne seo. I gcás Gaeilge24 i mbliana, molann muid bosca Béarla a bheith in úsáid le linn an lae. Cuirfidh an bosca seo na daltaí ag macnamh faoi úsáid an Bhéarla agus déanfaidh sé labhairt na Gaeilge a éascú freisin.
Más maith libh córas fíneála a chur i bhfeidhm chomh maith déanfaidh sé seo níos mó maitheasa fós. Ná déan dearmad an bosca a fholmhú roimh dheireadh an lae chun an Béarlóir is mó i bhur measc a chur os comhair an tsaoil mhóir.
Coinnigh súil ar chuntais Ghaeilge24 ar Facebook agus Twitter le linn an lae!
- Scríofa ag Dónal
- Catagóir: English
- Amais: 1268
An mbíonn tú ag scríobh as Gaeilge ar bhonn reatha? Seo daoibh acmhainní iontacha atá ar fáil go poiblí le tacú leat agus tú i mbun pinn.
Is é Corpas na Gaeilge Comhaimseartha ar Gaois.ie ceann de na hacmhainní Gaeilge is luachmhaire dá bhfuil ann ar an idirlíon. Is éard atá i gceist leis ná corpas nó bunachar alt, irisleabhar agus foinsí nuachta inchuardaithe a chuimsíonn thart ar 21.4 milliún focal.
Ó thaobh na scríbhneoireachta de is féidir frásaí ná clásail a chur isteach agus na samplaí díobh in a fheiceáil. Is iontach an áis í mas ag cóipeagarthóireacht atá tú cuir i gcás. Má tá tú in amhras faoi struchtúr clásail is féidir é a chur isteach sa bhosca cuardaigh agus feiceáil an bhfuil samplaí eile d'úsáid an fhrása ar fáil sa chorpas. Molann muid go hard é. Téigh chuige anseo.
Tá obair na gcapall curtha isteach ag foireann Fhiontar & Scoil na Gaeilge in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath le blianta beaga anuas ag cur suíomhanna foclóireachta ar ardchaighdeán ar fáil do phobal na Gaeilge.
Tá roinnt acmhainní san áireamh ar Fhoireann Teanglann.ie: draoi gramadaí, bunachar foghraíochta, mar aon le Foclóir.ie, an Foclóir Nua Béarla-Gaeilge le Foras na Gaeilge. Más í an Ghaeilge an teanga atá á scríobh agat, bí cinnte go mbaineann tú úsáid as Teanglann.ie agus a chairde agus tú i mbun pinn. Téigh chuige anseo.
Cuireann an mana ar leathanach baile Aistear.ie síos air fhéin mar ‘shuíomh áiseanna d’aistritheoirí, d’eagarthóirí agus do gach duine a bhíonn ag scríobh i nGaeilge.’ Suíomh é Aistear.ie atá dírithe ar chruinneas scríbhneoireachta trí chéile.
Tá roinnt cleachtaí eagarthóireachta air, mar aon le leabhar iomlán darb ainm Cruinneas a thugann comhairle maidir leis na bealaí is fearr le tabhairt faoi scríbhneoireacht Ghaeilge go beacht. Más maith leat feabhas a chur ar do chuid cruinnis agus cumais sa scríbhneoireacht, molann muid súil a chaitheamh ar Aistear.ie. Téigh chuige anseo.
Bíonn pobal na Gaeilge cráite ar bhonn minice le gramadach chasta na teanga. Cé go mbíonn cainteoirí Gaeilge róbhuartha anois agus arís faoin ngramadach, tá an-tábhacht ag baint le bheith cruinn agus beacht i do chuid scríbhneoireachta. Tiocfaidh An Gramadóir, atá lonnaithe ar shuíomh Cadhan.com, go mór i gcabhair ort.
Bíonn sé áisiúil nuair atá píosaí móra téacs curtha le chéile agat. Is féidir na píosaí sin a chur isteach sa Ghramadóir le cinntiú go bhfuil siad ceart ó thaobh na gramadaí de. Níl súil go huile is go hiomlán géar ag an nGramadóir áfach, agus ní bhíonn sé in ann botúin bheaga leis an Tuiseal Ginideach a aithint cuir i gcás. Ach fós, molann muid é mar uirlis scríbhneoireachta luachmhar don té atá ag cur peann le pár. Téigh chuige anseo.
Tá caidreamh fada ilghnéitheach ag na Gaeil leis an gCaighdeán Oifigiúil. Idir dhearfach agus dhiúltach thar na blianta, tá gnéithe éagsúla den chaighdeán tar éis tionchar mór a imirt ar fhorbairt na teanga. Tugann an Caighdeánaitheoir ar PotaFocal.com deis duit a bheith ag scríobh de réir rialacha an Chaighdeáin 2017.
Más duine thú a mbíonn deacracht agat a bheith ag cloí le rialacha an leabhair ildaite, b’fhiú duit úsáid a bhaint as an acmhainn scríbhneoireachta iontaofa seo. Go háirithe do sheanteácsanna, d’fhéadadh an Caighdeánaitheoir a bheith an-chabhrach má táthar ag streachailt leis na frásaí neamhchaighdeánacha sin a thuiscint. Téigh chuige anseo.
- Scríofa ag Dónal
- Catagóir: English
- Amais: 1187
Deirtear gurb é an deireadh seachtaine is mó i bhféilire na nGael. Deireadh seachtaine lán le scléip, scóp agus draíocht. Am a thagann Gaeil ó gach cearn den tír le chéile chun cultúr, traidisiún agus oidhreacht na Gaeilge a cheiliúradh. Seo chugainn Oireachtas na Samhna.
Beidh PEIG.ie i measc na nGael tríd an deireadh seachtaine ar fad, agus beidh iliomad deiseanna ann freastal ar imeachtaí bisiúla ar gach lá den fhéile. Seo daoibh ár rogha de na rudaí is suimiúla a bheidh ag titim amach le linn Oireachtas na Samhna 2018.
Buaicphointe an Oireachtais do roinnt daoine é comórtas Chorn Uí Riada a thitfidh amach ag 7in san INEC ar an Satharn. Amhránaíocht ar an Sean-Nós atá i gceist le Corn Uí Riada ina mealltar scoth na n-amhránaithe le dul san iomaíocht ann.
Bhí an bua ag fear Chúil Aodha Conchuabhar Ó Luasa anuraidh. Seo físeán dó ag rá ‘Na Táilliúrí’. Más é do chéad uair ag an Oireachtas, ná caill amach ar Chorn Uí Riada. Imeacht é a bhfuil sé deacair dearmad a dhéanamh air.
Moltar a bheith i mbun aclaíocht ghníomhach ar a laghad uair amháin gach seachtain. Tá lucht eagraithe Oireachtas na Samhna ar an eolas faoin riachtanas tábhachtach seo agus tá imeacht le cur ar siúl acu chun é a chumasú.
Dóibh siúd a bhfuil spéis acu a bheith ag rith go luath ar maidin tá imeacht deas daoibh i gcomhpháirt le #parkrun! Beidh an rith seo ag tosú maidin Shathairn ag 9:30 ag fágáil ó Theach Mhucrois, An Pháirc Náisiúnta, Cill Airne. Bí cinnte geansaí teolaí a thabhairt leat. An-seans ann go leigheasfaidh an aclaíocht an phóit chomh maith.
Beidh scoth an cheoil le cloisteáil ag an gCóisir ar oíche Aoine i mbliana, le Emma Ní Fhioruisce, KNEECAP, agus Scannal ag seinm ann.
Ná dearmad go mbíonn comórtas bréagéide ar siúl ar an oíche chomh maith, mar sin bíodh bhur maisc, bhur smideadh, 's bhur bhfeisteas is scanrúla réidh le dul agaibh!
Agus Bliain na Gaeilge ag druidim chun deiridh, caithfimis súil siar ar an méid a tharla i mbliana le ceiliúradh a dhéanamh ar ár dteanga dhúchas agus caithfimis súil ar an méid atá fós le teacht.
Bíodh lón agat agus breathnú siar ar bhuaicpointí na bliana go dtí seo. Beidh Bláthnaid Ní Chogaidh mar Bhean an Tí ar an lá.
Le tús a chur leis an Oireachtas, is fiú go mór an ócáid seo le gáifeacht agus galántacht na nGael a fheiceáil. Beidh an ócáid ar fad ar siúl san Óstán Gleneagle oíche Chéadaoin, agus beidh an Ócáid Bhronnta ag tosú ag 8in sa Seomra Mangerton san Óstan Gleneagle, ach ní hé seo ach cuid amháin de na Gradaim.
Cuirfear fáilte roimh na hainmnithe ag 7in sa Bhálsheomra agus beidh siad uilig ag siúl an Chairpéid Dheirg chuig an Seomra Mangerton ó 7.30in. Fiú murar féidir leat bheith i láthair ann, beidh sé beo ar www.tg4.tv agus www.antoireachtas.ie. Ar ndóigh, beidh agallaimh le haíonna éagsúla ar an oíche beo ó na foinsí thuasluaite.
Beidh PEIG.ie i measc na seastán ag Aonach an Oireachtais i mbliana. Tabhair cuairt orainn - seans go mbeidh cúpla aiscín ar fáil.
- Scríofa ag Dónal
- Catagóir: English
- Amais: 613
How to Enter
1) The Bliain na Gaeilge team are looking for a creative & entertaining Instagram story about how you use your Gaeilge.
2) You must tag @gaeilge2018 in every snap you want to enter so we can see your story.
3) You can use photos, videos, boomerang, texts, superzoom etc. to put together your story. You can aim to have around 5 'snaps' in your story.
4) NB: If you have a private Instagram account then send us a DM and we will follow you. Alternatively you can download you story as a video and email it to us at bnag@cnag.ie
Terms And Conditions
1) The competition is open to those aged 18 years and over who are registered as a third level student on the island of Ireland.
2) By entering the competition all participants will be deemed to have understood and accepted these terms and conditions.
3) If required, proof of age and student status will be requested of the winner.
4) The competition closes at 23.59 on the 7th November 2018.
5) The first place prize is an Apple iPhone X 64GB. The second prize is a subscription to Netflix for one year. The third prize is a subscription to Spotify for one year.
6) The prize may not be substituted for a cash alternative.
7) We reserve the right to share any received entries on any of our social media platforms: Twitter, Facecbook, Snapchat, Instagram for Raidió Rí Rá, Bliain na Gaeilge, Seachtain na Gaeilge, peig.ie and Gaeilge24. We also reserve the right to share any entries on the following websites: cnag.ie, gaeilge2018.ie, peig.ie.
8) The judging committee will choose the winners of the compeition. Their decision is final.
9) The winners will be publicly announced on the 9th of November 2018 on Bliain na Gaeilge's Instagram account. A direct message will also be sent to the winners.
10) If the Bliain na Gaeilge team cannot make contact with the winners within the first week of the announcement their prize will be forfeited and another winner chosen.
11) We reserve the right to provide an alternative prize of equal or greater value in the event of unforeseen circumstances.
Aistrigh do shloinne
Foclóir
Béarla --> Gaeilge
